İşte Yahudilik tarihine genel bir bakış:
Kökler ve İlk Dönemler: Yahudilik, İbrahimî dinlerden biri olarak, MÖ 2. binyılda İbrahim’in (İbrani halkının atası) Tanrı ile yaptığı antlaşmalarla başlar. İbrani halkı, Mısır’dan çıkışları (MÖ 13. yüzyıl) ve ardından Kenan topraklarına yerleşmeleri ile tarih sahnesine çıkar.
Kraliyet Dönemleri ve Tapınaklar: MÖ 10. yüzyılda Kral Davud ve oğlu Süleyman dönemlerinde İsrail Krallığı güçlenir ve Kudüs’te ilk Tapınak inşa edilir. Süleyman’ın ölümünden sonra krallık ikiye bölünür: İsrail (kuzey) ve Yahuda (güney).
Babil Sürgünü ve İkinci Tapınak Dönemi: MÖ 6. yüzyılda Babil İmparatorluğu tarafından Yahuda Krallığı işgal edilir ve sürgüne gönderilir. Babil Sürgünü sırasında İkinci Tapınak yıkılır. MÖ 538’de Pers Kralı II. Kiros’un izniyle bir kısmı geri döner ve İkinci Tapınak inşa edilir.
Yunan ve Roma Egemenliği: MÖ 4. yüzyılda İsrail toprakları Yunan İmparatorluğu etkisi altına girer. MÖ 2. yüzyılda Roma egemenliği altında, Yahudilik Hasmonean Hanedanlığı döneminde kısmen bağımsızlık kazanır, ancak MÖ 63’te Roma’nın tam egemenliği altına girer.
Birinci ve İkinci Yahudi-Roma Savaşları: MS 1. yüzyılda, İkinci Tapınak döneminde, Yahudilik ve Roma arasında gerilim artar. MS 66-73 ve MS 132-135 yıllarında iki büyük Yahudi-Roma Savaşı yaşanır. Her iki savaş da Yahudi halkının büyük kayıplarına ve Kudüs’ün yıkımına yol açar.
Diaspora ve Rabbinik Yahudilik: MS 2. yüzyıldan itibaren, Yahudi halkı büyük ölçüde diasporaya dağılır. Bu dönemde, İkinci Tapınak’ın yıkımından sonra, rabbinik Yahudilik (Talmudik dönem) gelişir. Talmud, Yahudi hukukunun ve geleneklerinin derlenmesi olarak büyük önem taşır.
Orta Çağ ve Yeniden Doğuş: Orta Çağ boyunca, Yahudi toplulukları Avrupa, Orta Doğu ve diğer bölgelerde varlıklarını sürdürür. 19. yüzyılda, Avrupa’da Yahudi Aydınlanması ve Siyonizm hareketi önem kazanır. Siyonizm, Yahudi halkının kendi ulusal devletini kurma arzusunu ifade eder.
Holokost ve İsrail Devleti: 20. yüzyılın trajik olaylarından biri, Nazi Almanyası’nın Yahudi Soykırımı (Holokost) politikasıdır. II. Dünya Savaşı’ndan sonra, 1948’de İsrail Devleti’nin kurulmasıyla, Yahudi halkı için ulusal bir güvenli liman sağlanır.
Bugün Yahudilik, dünya genelinde farklı topluluklar ve mezhepler tarafından yaşatılmaktadır. Tarihi boyunca, Yahudilik sadece bir din olarak değil, aynı zamanda kültürel, tarihi ve siyasi bir kimlik olarak da önemli bir rol oynamıştır.
diyekonustu.com
