İçindekiler
Geçtiğimiz haftalarda kaydedilen yüksek çözünürlüklü bir video karesinde, kırmızı sprite’lar net bir şekilde görüntülendi. Yaklaşık 80 kilometre yükseklikten başlayan bu olaylar, güçlü bir pozitif bulut-yer şimşeğinden sonra ortaya çıkıyor. İlk etapta aşağı doğru hızla inen iyonize hava topları gözlemlenirken, hemen ardından yukarı yönlü bir dizi parıltı meydana geliyor. Ancak tüm bu süreç yalnızca 1/25 saniye gibi çok kısa bir sürede gerçekleşiyor.
Kırmızı sprite’lar, sıradan şimşekler gibi sıcak değil; aksine daha düşük sıcaklıkta ve floresan lambalara benzer biçimde ışık yayıyorlar. Bu yönleriyle hem görsel hem de fiziksel açıdan farklı bir doğa olayı olarak kabul ediliyorlar.
Kırmızı sprite şimşeği nedir?
Kırmızı sprite’lar, atmosferin üst katmanlarında (yaklaşık 80 km yükseklikte) oluşan, genellikle güçlü pozitif bulut-yer şimşeği sonrası ortaya çıkan kısa ömürlü, kırmızımsı ışık patlamalarıdır. Genellikle denizanası, sütun veya havuca benzer şekillerde gözlemlenir.
Gözle görülebilir mi?
Sprite’lar çıplak gözle görülebilir, ancak yalnızca çok karanlık ve açık havalarda, genellikle fırtınaların yandan izlendiği yüksek rakımlarda veya geniş görüş açısına sahip alanlarda. Gözle görülmeleri çok kısa sürdüğü ve genellikle yüksek atmosferde oluştukları için çoğu zaman fark edilmeden kaybolurlar.
Ne zaman ve nerede oluşurlar?
Kırmızı sprite’lar genellikle yaz aylarında veya fırtına sezonlarında, gökyüzünde büyük elektriksel boşalmaların yaşandığı anlarda meydana gelir. En sık görüldükleri yerler ise ekvatora yakın bölgelerdeki yüksek şiddetli fırtına alanlarıdır. Ancak Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya’da da sıkça rapor edilmiştir.
Tehlikeli midir?
Hayır. Sprite’lar Dünya yüzeyinden çok uzakta, stratosferin üstünde meydana gelir. İnsanlara, uçaklara ya da yerleşim yerlerine doğrudan bir etkisi yoktur. Ancak bu olaylar atmosferdeki elektriksel dengelerin karmaşıklığına işaret ettiğinden, iklim bilimciler ve fizikçiler tarafından yakından incelenmektedir.
❓ Bilimsel olarak neden hâlâ gizemlidir?
Kırmızı sprite’lar sadece son 30 yıldır bilimsel olarak görüntülenebildiği için, henüz hakkında çok fazla veri toplanamamıştır. Aniden oluşup çok kısa sürede kaybolmaları, onları gözlemlemeyi ve analiz etmeyi zorlaştırmaktadır. Ayrıca nasıl başladıkları, hangi şartların etkili olduğu gibi sorular hâlâ net bir yanıt bulamamıştır.
diyekonustu.com
