İçindekiler
Tolga Birgücü – Samsun’un İlkadım İlçesi Cedit Mahallesi İsa Baba Sokak’ta yer alan ve yılın her dönemi yüzlerce insanın ziyaret yaparak dua ettiği koruma altındaki İsa Baba Camii ve Türbesi’nin, döneminde uğrak yerlere ve kıyılara Hristiyan denizciler tarafından yapılan küçük kiliselerden biri olduğu ortaya çıktı.
ST. THERODARA KİLİSESİ KALINTISIYLA TEYİT
Samsun Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’ndan (KTVKK) edindiğimiz verilere göre; İlk etapta tarihi yapının; eskiden Hristiyan denizcilerinin uğrak yerlere ve kıyılara küçük kiliselerden biri olduğu yaptığı biliniyordu ancak sonrasında yapılan araştırmalarla Toraman Tepe’nin güney doğusunda St. Therodara için yapılmış olan bir kilise kalıtısının bulunması ile bu bilgi teyit edildi.
ABDULKADİR GEYLANİ’NİN TORUNU YAPTIRDI
Daha sonraki süreçlerde tarihi yapının; büyük İslam din alimi ve mücahitlerinden olan Gavs-l Azam adıyla anılan ve Şeyh Seyyid Abdülkadir Geylani’nin (1078-1166) (k.s.) torunu olan ve mezarı Samsun’u İlkadım İlçesi Kökçüoğlu Mahallesi 100. Yıl Bulvarı’nda yer alan eski şehir mezarlığında bulunan Şeyh Kutbittin tarafından İsa Baba’ya ithafen Cami ve Türbe’ye dönüştürüldüğü kaydedildi.
DEĞİŞİK ZAMANLARDA FARKLI ONARIMLAR GÖRDÜ
Tarihi yapının değişik zamanlarda ve 1895 yılında ise Haznedarzade Süleyman Paşa’nın torunu Memduh Bey tarafından onarıldığı kaydedildi. Türbe 1975-1976 yıllarında ise Samsun Belediyesi tarafından onarılandı, tamamen bahçeye çıkartıldı ve mescidi ise cami haline getirildi.
MÜLKİYETİ KİMİN VE NE ZAMAN KORUMA ALTINA ALINDI?
İsa Baba Camisi ve Türbesi, Samsun Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun (KTVKK) 14 Ekim 1978 tarihinde aldığı karar ile sit kapsamına alınarak koruma altına alındı. Tarihi yapıların mülkiyeti ise Abdullaşpaşa Cami Yaptırma ve Yaşatma Derneği, Vakıflar Genel Müdürlüğü, Abdullahğaşa Vakfı, İlkadım Belediyesi ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne ait.
DİNSEL VE KÜLTÜREL YAPININ FİZİKİ ÖZELLİKLERİ
Tarihi cami kesme taştan kare planlı olarak yapılmış ve üzeri basık bir kubbe ile örtülü. Caminin ibadet mekanı altlı üstlü yuvarlak kemerli ve uzun pencerelerle aydınlatılmış. Mihrap ve minberi ise Geç Dönem’de yapılmış ve özelliğini yitirmiş. Minaresi kare kaide üzerinde yuvarlak yivli gövdeli ve tek şerefli olan yapının yanında ise İsa Baba Türbesi yer alıyor.
15’İNCİ YÜZYILDA OSMANLI DÖNEMİNDE YAPILDI
Yapılan söz konusu onarımla özgünlüğünden uzaklaşan tarihi yapının, 15’inci yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’nde yapıldığı tahmin ediliyor.
diyekonustu.com
Daha fazlası için linke tıkla: Samsun haber
