Samsun’un İlkadım ilçesi Pazar Mahallesi Pazar Cami Sokak üzerinde yer alan, adını ermiş Dede Hulusi’den alarak 1893 yılında ‘Dede Havlu Mektebi’ adıyla açılan ve adı daha sonraki süreçte Fazıl Kadı İlkokulu şimdiki adıyla (Fazıl Kadı Gençlik Merkezi)’ne dönüştürülen okulun bahçesindeki tarihi mezarın kaldırıldığı ortaya çıktı
1985 YILINDA KORUMA ALTINA ALINDI
1884 yılında yapılan, adını Kadılık yapan Fazıl Bey’den alan Fazıl Kadı İlkokulu’nun bulunduğu alan ve bina, 8 Ağustos 1985 tarihinde alınan 798 sayılı karar ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Samsun Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü tarafından tescillenerek koruma altına alındı.
DEDE HAVLU’YDU SONRA FAZIL KADI OLDU
Şimdiki okulun bulunduğu yerde küçük bir barakanın ve Dede Havlu isminde bir mezar olduğu biliniyor. 1900 yılında eğitim vermek amacıyla açılan okul, Cumhuriyet Dönemi’ne kadar Dede Havlu ismi ile anıldı. Cumhuriyet Dönemi’nden sonra ise Fazıl Kadı olarak değiştirildi.
SÜTUNLARI DİKKATİ ÇEKİYOR
İki katlı olan okulun ortasında diğer bölümlere oranla daha yüksek ve üçgen alınlıkla sonlanan bir ora bölüm mevcut. Binanın orda bölümünün köşelerinde ve pencerelerinde korint başlıklı (Sütun başlarının akantus yapraklarıyla süslendiği ve sütunların bir kaide üzerine oturtulduğu, klasik mimarideki üç düzenden biridir.) sütunlar görülüyor.
EN SON 2011’DE RESTORE EDİLMİŞTİ
Söz konu olan yapı en son, Bütünşehir Yasası ile kapatılan İl Özel İdaresi tarafından 2011 yılında restore edilmişti. Adını Dede Havlu’dan alan okulun bahçesindeki mezarın nasıl ve hangi amaçla oradan kaldırıldığı merak konusu. Tarihi okulda, ittihat ve terakki önderliğinde açılan gece mekteplerinin de eğitim faaliyetlerinde bulundukları biliniyor.
